Krioterapia stosowana jest między innymi w takich przypadkach jak: zapalenia stawów, zespół bolesnego barku, zapalenie nadkłykci kości ramienia, zapalenie okołostawowe ścięgien, torebek stawowych i mięśni, zwichnięcia i skręcenia urazowe stawów, naderwania ścięgien i mięśni, ostre i zadawnione urazy sportowe oraz w odnowie biologicznej.

Wyróżnić możemy dwie metody leczenia zimnem: krioterapię miejscową oraz ogólną. Pierwsza z nich polega na przyłożeniu za pomocą specjalnego aplikatora od miejsca zmienionego chorobowo bardzo niskiej temperatury. Zabieg zamrożenia i rozmrożenia powtarza się kilkukrotnie, co doprowadza w konsekwencji do destrukcji tkanki. Obecnie krioterapii używa się nie tylko w celach destrukcyjnych, ponieważ zastosowanie niskich temperatur nie koniecznie musi wiązać się z ich niszczącym efektem. Zależy to przede wszystkim od: zastosowanej metody chłodzenia, czasu ekspozycji oraz techniki zabiegu.

Najczęściej stosowaną metodą krioterapii miejscowej są okłady z prefabrykowanych worków plastikowych z zawartością żelu sylikonowego, które można zamrozić nawet do temperatury nawet -12 °C. Optymalną temperaturą okładu stosowanego do tego typu zabiegu jest temperatura od -5 °C do 0 °C, a czas schładzania miejsca urazu wynosi od 20 do 30 minut.

Masaż lodem to kolejny dość popularny sposób leczenia zimnem i polega na masowaniu ruchami okrężnymi miejsca urazu kostką lodu przez okres od 5 do 10 minut. W tym czasie zaleca się masowanie obszaru nie większego niż odcinek od 10 do 15 cm. Pamiętać należy przy tym, że w momencie, gdy pacjent w masowanym miejscu przestaje odczuwać dotyk należy niezwłocznie przerwać zabieg. Zabieg tego typu stosuje się w celu lokalnego zmniejszenia bolesności w okolicach kaletek, ścięgien oraz mięśni. Można również wykonywać go w stanach nadmiernego napięcia niewielkich grup mięśniowych ze względu na jego działanie rozluźniające powodujące usprawnienie ich funkcji.

Bardzo skuteczną metodą krioterapii miejscowej są lokalne kąpiele gazowe zazwyczaj wykonywane przy pomocy mieszaniny ciekłego azotu i powietrza atmosferycznego kierowanego na chore miejsce pod ciśnieniem minimum 4 atmosfer. Zabieg wykonuje się stale poruszając dyszą aplikatora w odległości od 20 do 40 cm od skóry, a jego czas wynosi od 30 sekund do 3 minut i zależy od obszaru i lokalizacji pola zabiegu. W sytuacji jednorazowego schładzania większej ilości miejsc łączny czas zabiegu nie może wynosić więcej niż 12 minut. Po tego typu zabiegu skóra w miejscu zabiegu zostaje schłodzona nawet do temperatury 4 °C, a odczyn pozabiegowy może utrzymywać się aż do 3 godzin, co determinuje do stosowania w ciągu dnia tego rodzaju krioterapii w odstępach trzygodzinnych.

Analogicznie wykonywanym zabiegiem o identycznym zastosowaniu jest schładzanie z użyciem dwutlenku węgla. Odmienny jest w tym przypadku rodzaj chłodziwa, którym jest mieszanina sprężonego dwutlenku węgla i powietrza atmosferycznego o temperaturze zawierającej się w przedziale od -65 °C do -85 °C. Temperatura na powierzchni skóry jest jednak niższa i zmniejsza się o około 10° C na każde 2 cm odległości aplikatora od skóry.

Krioterapia ogólna to drugi ze sposobów leczenia zimnem polega on na poddaniu całego ciała przez krótki czas maksymalnie do 3 minut działaniu bardzo niskich temperatur w zakresie od -160 °C do -100 °C. Organizm przyzwyczajony do różnego rodzaju infekcji, zakażeń, stanów zapalnych po pewnym czasie samoistnie przestaje produkować przeciwciała je zwalczające. Poddanie go działaniu tak niskich temperatur pozwala na ponowne pobudzenie jego naturalnej ochrony immunologicznej.

Piotr Szczerba